سوگیریِ پس نگر ) : ( hindsight bias

گرایشِ ناآگاهانه ی فرد به
باخبرشدن از هر رویداد پس از رخ دادنِ آن رویداد را اصطلاحا ً « سوگیریِ پس نگر »
می گویند. برای روشن شدن این مفهوم دو مثال می زنیم:

مثال اول: فیشوف و بیت ( Fischhoff & Beyth
1975 (از دانشجویانِ آمریکایی
خواستند تا پیامدهایِ احتمالی گوناگونی را که سفرِ نیکسون به چین و روسیه درآن
زمان می توانست در بر داشته باشد ارزیابی کنند. بعد از سفرِ نیکسون نیز دوباره از
آنها خواسته شد تا مجددا ً به ارزیابی این سفر بپردازند. اما از آنها خواسته شد تا
بدونِ داخل کردن اطلاعاتِ جدیدشان به ارزیابیِ این سفر بپردازند. علارغمِ این
توصیه ها، افرادی که از حسِ « سوگیریِ پس نگر » بهره مند بودند پیامدهایی را پیش
بینی کردند که در واقعیت هم رخ داده بود. این افراد کسانی بودند که در آزمایشِ قبل
از سفر لزوما ً همین پیش بینی را نکرده بودند.

مثال
دوم: اسلوویک و فیشهوف ( 1977 )( Slovic & Fischhoff ) آزمایشِ مشابهی ترتیب دادند.
آزمایش آنها در موردِ پیش بینیِ نتایجِ یک سری تحقیقاتِ علمی بود. به تعدادی از
شرکت کنندگان در این آزمایش درباره ی نتایجِ تحقیقاتِ علمی اطلاعاتی داده شده بود
و تاکید شده بود که در هنگام پیش بینی از این اطلاعات استفاده نکنند. با این وجود
پیش بینی افرادی که به آنها اطلاعاتی داده شده بود نسبت به گروه دیگر نزدیکتر به
نتیجه ی واقعی تحقیقات بود ! این آزمایش، نمونه ی دیگری در تایید پدیده ی سوگیری
پس نگر بود.

اقتباس ازکتاب مبانی شناخت
انسان – اثر مایکل آیزنک – ترجمه ی پاد – ویرایش اول 1387- ص 50